Đoàn C75 là ai?
- Là bộ đội Hải quân và bộ đội Quân khu 5 chứ ai nữa.
Cựu binh - Trung tá Nguyễn Viết Chức nói như vậy khi tôi hỏi “C75 là ai? Tại sao lại gọi là tàu đánh cá?” tại nhà riêng của ông số 1084 đường 30 Tháng 4, Phường 11, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
Đã 46 năm, vết bụi thời gian có thể làm lu mờ đi nhiều thứ, nhưng đối với sự kiện “Giải phóng Trường Sa” mà cựu binh Nguyễn Viết Chức cùng đồng đội trên con tàu “há mồm” của Lữ đoàn 125 Hải quân vượt biển ra giải phóng Trường Sa thì chẳng bao giờ quên. Ông bảo: “Đó là những ngày hoa biển đẹp đẽ nhất suốt gần 40 năm cuộc đời lính biển của chú. Do điều kiện phải giữ bí mật, nên biên đội tàu quân sự của ta lúc đó phải cải trang thành tàu đánh cá, chứ thực chất là tàu của bộ đội đặc công hải quân Đoàn 126, lính Lữ đoàn 125 và bộ đội Quân khu 5. Trước đây ta chưa tiện công bố về “đoàn tàu đánh cá”, nhưng sau này thuận lợi, “đoàn tàu đánh cá” được “trả lại tên cho em”, đó là tàu quân sự của Hải quân nhân dân Việt Nam” - ông Chức chia sẻ.
Biên đội tàu “C75” hành quân ra giải phóng Trường Sa, ảnh Tư liệu.
Để giải phóng quần đảo Trường Sa, Quân uỷ Trung ương đã giao nhiệm vụ cho Quân chủng Hải quân lựa chọn lực lượng, thành lập biên đội tinh nhuệ đủ sức chiến đấu hành quân thần tốc ra giải phóng Trường Sa. Nhận được “mật lệnh” từ Quân uỷ Trung ương, Quân chủng Hải quân giao nhiệm vụ cho cán bộ chiến sĩ Đoàn đặc công 126. Đây là lực lượng tinh nhuệ nhất của Hải quân Việt Nam lúc đó. Cùng với lực lượng 126 là bộ đội Lữ đoàn 125 Hải quân. Đây là các chiến sĩ của “đoàn tàu không số” có kinh nghiệm “cảm tử trên biển”.
Ngày 6-4-1975, Thượng tá Hoàng Hữu Thái, Phó tư lệnh Quân chủng Hải quân gọi trực tiếp cho Trung tá Mai Năng (Tạ Quang Thiều) - Trung đoàn trưởng Trung đoàn Đặc công Hải quân giao nhiệm vụ: “Thời cơ giải phóng miền Nam đã chín muồi. Quân ủy Trung ương và Tổng Tư lệnh - Đại tướng Võ Nguyên Giáp giao nhiệm vụ cho Quân chủng Hải quân phối hợp với Quân khu 5 tổ chức lực lượng khẩn trương cơ động chiến đấu, đánh chiếm các đảo do ngụy quân chiếm giữ, giải phóng quần đảo Trường Sa. Đây là nhiệm vụ bí mật, rất quan trọng. Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải quân và Quân khu 5 thống nhất thành lập đơn vị thực hiện nhiệm vụ này, lấy phiên hiệu là “Đoàn C75”. Tôi giao cho đồng chí làm Đoàn trưởng. Cán bộ, chiến sĩ lựa chọn từ Trung đoàn Đặc công 126, các tàu cùng thủy thủ Lữ đoàn 125 (Đoàn tàu Không số) và lực lượng đặc công Quân khu 5, có tăng cường vũ khí, trang bị lục quân như DKZ, cối 82mm, B41. Ba lực lượng này sẽ thành biên đội “đoàn tàu đánh cá, thần tốc ra Trường Sa” - Cựu binh Nguyễn Viết Chức, thuật lại.
Ngay sau khi nhận nhiệm vụ đặc biệt, Trung tá Mai Năng chỉ huy đơn vị khẩn trương làm công tác chuẩn bị mọi mặt. 4 giờ ngày 11-4, Đoàn C75 xuất phát từ Đà Nẵng với biên đội 3 tàu 673, 674, 675. Các tàu này ngụy trang giả dạng tàu đánh cá, mang biển số giả của nước ngoài. Cán bộ, chiến sĩ, đội viên chiến đấu cùng vũ khí được bố trí dưới hầm tàu. Trên tàu ngụy trang lưới và các ngư cụ đánh cá. Trung tá Mai Năng làm Trưởng đoàn đi trên tàu chỉ huy 675.
Để không bị lộ, trên đường từ Đà Nẵng ra Trường Sa, biên đội tàu đã linh hoạt sử dụng các biện pháp ngụy trang tránh sự trinh sát của địch. Điện đài trên tàu phát sóng liên lạc theo quy ước và hạn chế tối đa các phiên liên lạc. Ra đến khu vực phao số 0, biên đội tàu gặp máy bay Mỹ lượn trên bầu trời cùng với các tàu chiến của Mỹ theo dõi, rà soát. Các tàu của ta phải chạy ngược lên phía bắc và triển khai phương án “đánh cá bình thường”. Địch không phát hiện được gì, bỏ đi. Biên đội tàu lại nhanh chóng tăng tốc về hướng đảo Song Tử Tây, theo phương án đã xác định.
Song Tử Tây - đảo đầu tiên giải phóng
Khi đến khu vực đảo Song Tử Tây, ngày 13-4-1975, Trung tá Mai Năng để hai tàu ở ngoài cảnh giới, điều tàu 673 vào trinh sát đảo. Lực lượng phân công đánh chiếm đảo Song Tử Tây là Đội 1 (thuộc Trung đoàn Đặc công 126), do Đội trưởng Nguyễn Ngọc Quế chỉ huy. “Do cán bộ, chiến sĩ nằm ở hầm tàu, chưa quen với sóng lớn nên tất cả bị say sóng. Trung tá Mai Năng lúc đó nôn thốc nôn tháo nhưng cố gắng bò dậy cầm cây thước chỉ trên bản đồ thông qua phương án chiến đấu cho chỉ huy các phân đội. Lực lượng của Trung đoàn Đặc công 126 chia làm hai đội. Mỗi đội có hai phân đội. Đội 1 sử dụng cán bộ chiến sĩ của phân đội 1 sử dụng súng cối 82mm, DKZ, chia thành 3 mũi tiến công, đổ bộ lên đảo trước. Nếu yếu tố bảo đảm bí mật tuyệt đối và chắc thắng, tàu 673 sẽ đưa đội áp sát đảo và thả xuồng để bộ đội lên đảo” - cựu binh Nguyễn Viết Chức hồi tưởng lại.
Ngay sau khi phương án tác chiến thống nhất, cán bộ, chiến sĩ phân đội 1 (thuộc đội 1) đã bí mật rời tàu. Họ như những rái biển ngụp lặn trong sóng nước. Khi vào đến đảo, các chiến sĩ nhanh chóng chiếm lĩnh trận địa, đào công sự, đánh dấu toạ độ, bảo đảm bí mật, phát ám hiệu về tàu. Nhận được “ám hiệu an toàn”, Trung tá Mai Năng đã chỉ huy tàu 673 bí mật áp sát mép đảo Song Tử Tây, thả xuồng cao su cho bộ đội “đổ bộ lên đảo”. Đảo Song Tử Tây sáng sớm nước rút, trồi những mảnh san hô ngầm. Để bảo đảm bí mật, các chiến sĩ vừa “bò, trườn” trong các khe đá, vừa quan sát địch và tiến áp sát đảo.
Mũi tiến công giải phóng đảo Song Tử Tây của bộ đội Hải quân. Ảnh tư liệu
“Đúng 4 giờ 30 phút ngày 14-4, trận đánh bắt đầu bằng hỏa lực DKZ bắn vào mục tiêu. Sau đó, bộ đội đồng loạt nổ súng, tiến công các mục tiêu còn lại. Trận đánh kéo dài 30 phút, ta hoàn toàn làm chủ trận địa. Lá cờ giải phóng được kéo lên đỉnh cột cờ trên đảo Song Tử Tây” - cựu binh Chức kể lại.
Sau khi đảo Song Tử Tây được giải phóng, Quân uỷ Trung ương chỉ thị: “Tàu 673 và một lực lượng ở lại phòng thủ, giữ đảo. Hai tàu 674, 675 và lực lượng còn lại cơ động, chở thương binh và tù binh về Đà Nẵng”.
Biên đội tàu hải quân “thiếu” gồm hai tàu 674, 675 lại tiếp tục hành trình về Cảng Đà Nẵng để nhận nhiệm vụ mới. Trên hai con tàu này có nhiều thương binh, tù binh, cán bộ, chiến sĩ Hải quân và Quân khu 5. Tại Đà Nẵng, lực lượng hai tàu 674, 675 đã được bổ sung và giao nhiệm vụ mới, rồi tiếp tục hành quân ra giải phóng các đảo còn lại của quần đảo Trường Sa như: Nam Yết, Sinh Tồn, Sơn Ca, An Bang. 9 giờ ngày 29-4-1975 quần đảo Trường Sa được hoàn toàn giải phóng.
Song Tử Tây - ngày mới
Những ngày này đảo Song Tử Tây như khoác lên mình màu áo mới. Từ cán bộ chỉ huy đến chiến sĩ binh nhì, tất cả đều hân hoan mừng đảo tròn 46 năm giải phóng và chuẩn bị mọi mặt cho công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
Thật khó miêu tả hết những đổi thay của đảo, chỉ biết, Song Tử Tây 46 năm trước là “doi cát nhỏ” khô cằn sỏi đá, sau 46 năm, Song Tử Tây là một trong 33 điểm đóng quân sầm uất nhất quần đảo Trường Sa. Ngoài hàng trăm cỏ cây hoa lá phủ một màu xanh lên đảo, Song Tử Tây còn là hòn đảo đầu tiên nuôi được bò sữa. “Đảo Song Tử Tây đã trở thành điểm tựa của ngư dân đánh bắt xa bờ. Hiện nay đảo có âu tàu an toàn với sức chứa 80 - 100 tàu cá của ngư dân công suất lớn neo đậu, một làng chài với các công trình phụ trợ đảm bảo việc lưu trú, sinh hoạt cho khoảng 300 người vào tránh bão. Đây cũng là nơi cung cấp nước ngọt và xăng dầu cho bà con ngư dân bằng giá trong đất liền”, Trung tá Độ, Chỉ huy trưởng đảo Song Tử Tây cho biết.
Cảnh thanh bình của Đảo Song Tử Tây hôm nay, ảnh Mai Thắng
Năm 2021, Quân chủng Hải quân tổ chức nhiều chuyến tàu từ đất liền ra Trường Sa, Song Tử Tây là một trong 33 “điểm hẹn” đặc biệt giữa người hậu phương và người tiền tuyến. Thăm cán bộ, chiến sĩ Song Tử Tây, nhiều người xúc động về câu chuyện “tìm kiếm mầm xanh” trôi dạt ngoài biển đem về đảo ươm mầm nhân giống của chiến sĩ. Những mối tình lãng mạn của chàng sĩ quan trẻ và cô gái Đại học Sư phạm Nha Trang sau cuộc gặp gỡ không hẹn ước tại hòn đảo cũng làm lay động nhiều trái tim của đoàn công tác. Và cả chuyện “ông tăng gia”, “ông đỡ bò”, “ông ấp trứng” luôn là “đề tài hấp dẫn” khiến nhiều khách từ đất liền khâm phục.
46 năm trước, Song Tử Tây là dải biển khô cằn đầy khói thuốc và lông chim biển. Sau 46 năm, Song Tử Tây là hòn đảo xanh giữa biển biếc của đại dương. Đó là màu xanh của khát vọng hòa bình mà chủ nhân của hòn đảo nhỏ ấy là cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân - những người lính “đầu đội trời chân đạp san hô” đang ngày đêm canh giữ từng cột mốc chủ quyền giữa ngàn khơi đất mẹ.
(Ghi theo lời kể của Trung tá Nguyễn Viết Chức - nguyên chiến sĩ của Lữ đoàn 125 Hải quân)
Mai Thắng